Startpagina / Samenvattingen / Blok Geel / gezondheid-communicable-diseases

Public Health - Gezondheidsverschillen internationaal

Q: Wat is triple burden of malnutrition?

Vergelijkbaar begrip is de triple burde n of mulnutrition. In zelfde land tot persoon kan zowel sprake zijn van ondervoeding, overvoeding als een tekort aan micronutriënten. Ook dit probleem is de laatste jaren sterk toegenomen. Onder andere door fastfood in lage inkomenslanden. Bevat veel caloriën maar draagt onvoldoende bij aan essentiële voedingsstoffen

35 belangrijke vragen over Public Health - Gezondheidsverschillen internationaal

Hoe is de wereldbevolking de afgelopen jaren veranderd?

Wereldbevolking:
Deze is de afgelopen decennia flink gestegen. Kunt erover twisten of dit een teken is van goede gezondheid. Sommige wijzen erop dat bevolkingsgroei in armoede groter is dan in periode van grote welvaart. De sterke groei van wereldbevolking kan bedreiging zijn voor gezondheid, kunnen we wel voldoende voeden.

Hoe is de life expectancy veranderd?

Is ook toegenomen. Is een gunstige ontwikkeling vanuit gezondheidsperspectief. Zorgt wel voor een tijdelijke toename van wereldbevolking als geboorte en sterfte cijfers niet met elkaar in balans zijn.

Indicator ziektelast – vanuit 3 ziektecategorieën (WHO):

- Communicable diseases’:

o Infectieziekten, ondervoeding gerelateerde ziekten. Komt vaak samen voor, infectieziekten lijden tot ondervoeding en ondervoeding verhoogt het risico op infectieziekten.
o Jonge leeftijd: hoge moeder- en kind sterfte

- ‘Non-communicable diseases’:

o Cardiovasculair, COPD, DM2, chronische degeneratieve ziekten
o Oudere leeftijd

- ‘Injuries’:

o (oorlogs)geweld, criminaliteit
o Verkeersslachtoffers
o (zelf)moord

Wat is het verschil tussen de DALY en QALY?

De DALY gaat uit van het verlies van gezondheid en ziektelast. De weging wordt bepaald door experts. Het betreft een normatieve waarde die wordt vergeleken met het ideaal, namelijk de levensverwachting.

- Belang DALY gezondheidsmaat: kan gezondheidsverschillen van landen in kaart brengen door totale en specifieke ziektesterfte.

De QALY gaat uit van de patiënt, deze weegt hoe de kwaliteit van leven is. Deze is dus descriptief vorm gegeven en kijkt naar de gezondheidswinst.

Waar hangt demografische transitie mee samen?

Hangt heel erg samen met welvaarts ontwikkeling. Als welvaart toeneemt vindt deze transitie plaats in een land.

Wat is van belang voor kennis over ziektepatronen wereldwijd?

Voor kennis over ziektepatronen wereldwijd is het ‘global burdens of disease’ van de WHO belangrijk. Vanaf 1990 ziekteregistratie verplicht. Via website is cummulatieve data van land, wereld beschikbaar. Hierbij kun je verschuiving van ziekte last in een land zichtbaar maken.

Hoe heeft ziektelastverschuiving bv in Ghana plaatsgevonden?

Voorbeeld verschuiving ziektelast in Ghana:
- Blauw: non communicable disease
- Rood: communicable diseases
- Groen: Injuries
è
Kleur geeft trend aan, donkere kleur betekent een toename en lichtere kleur aan afname.
Je ziet dat Communicable diseases in 1990 de grootste ziektelast veroorzaakten. Waarbij vooral malaria en neonatale ziektelast bovenaan stonden.

In 2021:
Ziet dat non communicable diseases een veel groter deel van de ziektelast is uit gaan maken. sommige ziektes zijn in omvang veranderd. HIV toegenomen, diarree afgenomen.

Wat zijn de top 10 determinanten van ziektelast?

- In hoge inkomens landen zijn alle determinanten onderdeel van de non communicable diseases. Bij lage inkomens zijn ook nog communicable diseases.
- We zien in lage inkomens landen dat de ziektelast van non communicable diseases toeneemt terwijl de ziektelast van communicable diseases nog nauwelijks is gedaald. Hierbij spreken we van een double burden of disease. Is een dreiging voor de gezondheid in veel lage inkomenslanden. De kwetsbare gezondheidssystemen zijn nauwelijks opgewassen tegen de communicable diseases maar kunnen ook de non-communicbale diseases niet het hoofd bieden.

Wat is triple burden of disease?

(door alle drie de ziekte categorieën tegelijkertijd getroffen)
- Zien dat de categorie Injuries in met name lage inkomenslanden aanzienlijk toeneemt door urbanisatie & industrialisatie. Het gaat dan om middelen gebruik, mentale gezondheisprobelmen en pandemiën. Steeds meer in opkomst zijn klimaatproblemen.
- Communicable disease
- Non-communicbale, including malnurition

Wat is triple burden of malnutrition?

Vergelijkbaar begrip is de triple burden of mulnutrition. In zelfde land tot persoon kan zowel sprake zijn van ondervoeding, overvoeding als een tekort aan micronutriënten. Ook dit probleem is de laatste jaren sterk toegenomen. Onder andere door fastfood in lage inkomenslanden. Bevat veel caloriën maar draagt onvoldoende bij aan essentiële voedingsstoffen

Hoe ontwikkelt de gezondheidssituatie zich wereldwijd?

- De wereldwijde levensverwachting is toegenomen, maar de winst en de ziektelast zijn ongelijkmatig verdeeld.
- Ziektepatronen verschuiven van communicable naar non communicable diseases, wat wordt de volgende stap?
- Veel ‘double of triple burden of disease and malnutrition’ in lage en midden inkomenslanden.

Wat stuurt deze ontwikkelingen?
Thomas McKeown theorie

- Toename levensstandaard:

o Betere voedingstoestand en minder infecties
o Sterftedaling

- Toen sterftedaling al was ingezet (dus voordat public health werd ingezet):

o Invloed public health (1875-1950): hygiënische maatregelen (riool, waterleiding, quarantaine).
o Invloed curatieve geneeskunde (antibiotica, vaccinaties) op populatieniveau behandelen.

Thomas McKeown onderbouwde zijn stelling met TBC. Wat liet hij zien:

Over de jaren heen is sterfte aan TBC afgenomen nog voor hygiënische maatregelen en uiteindelijk behandeling werden ingezet.

Als verhoging van de levensstandaard zo belangrijk is voor de gezondheid, welke mechanismen spelen hierbij dan een rol:

- Nutition transition: Transitie voldoende voedselvoorziening. Voedselzekerheid: mensen hele jaar door beschikbaar over voldoende voedsel met goede kwaliteit.
- Epidemiologic transition: verschuiving van ziektepatronen
- Demographic transition: stijging levensverwachting
-
à al deze factoren dragen bij aan ouder worden en sociaal economische ontwikkeling.

Wat is de epidemiologische transitie?

Verloopt tot nu toe in 4 fases. Nederland bevindt zich nu in fase 4 die wordt gekenmerkt door uitgestelde non communicable diseases. Maar we zien ook het opnieuw opkomen van communicable diseases zoals het coronavirus. Onduidelijk wat de volgende fase wordt.

Wat is de demografische transitie?

Demografische transitie: daling geboortecijfer volgt op daling sterfte:
Het toont de invloed van andere levensomstandigheden en hoe de levenverwachting daardoor stijgt. In een tijdsbestek van ongeveer 100 tot 150 jaar dalen de hoge sterfte cijfers wat met enige vertraging wordt gevolgd door de daling van hoge geboortecijfers. Door deze vertraging is er tijdelijk een groei van de bevolking. Nederland bevindt zich momenteel in fase 4: de laag stationaire fase à de bevolking neemt nauwelijk toe. In andere Europese landen als Italie en Duitsland is zelfs al een afname van bevolking in fase 5.

Manieren om gezondheidsverschillen internationaal te kunnen beïnvloeden: Waar liggen kansen en risico’s om internationale gezondheidsverschillen te verkleinen?

Hoe regenboogmodel van Dahlgren & Whitehead gebruiken?

Regenboogmodel van Dahlgren & Whitehead sluit beter aan bij de internationale situatie waarbij beter wordt gekeken naar diverse determinanten die gezondheid beinvloeden of bevorderen. Naast de individuele leefstijlfactoren en sociale omgeving is er een groene ring van maatschappelijke factoren zoals voedselzekerheid, werkgelegenheid en onderwijs. Buiten deze groene ligt nog een paarse schil die de invloed van de economie, cultrule en klimaat weerspiegelt.

Wat zijn de layers of vulnerability?

Voordat je een dertminant aanpakt om gezondheidswinst te bereiken moet je wel weten of dit de goede determinant is. Volgens het model “Layers of vulnerability” heeft iedereen determinanten die een risico kunnen vormen. Dit wil nog niet zeggen dat dit risico tot uiting komt. Een risicovormend gat kan juist gedicht worden door een volgende laag die juist en beschermende determinant is.

Wat is equality-equity-justice?

Equality- equity – justice:
Waar je op in kunt zetten om gezondheidskansen te beïnvloeden en gezondheidsverschillen te verminderen
- Gelijkheid (equality): iedereen een zelfde behandeling. Dit geeft niet voor iedereen dezelfde uitkomst.
- Equity (gelijkwaardigheid): kijken naar de individuele behoeften om vervolgens maatwerk te leveren om gezondheidsuitkomsten gelijkwaardig te maken.
- Justice (rechtvaardigheid): inzet niet allen gericht op gezondheidsuitkomst, maar pakt ook de basis van het probleem waardoor dit eerder niet het geval was (neemt muur weg die het uitzicht blokkeert). Is het beste.

Wat is white saviorism?

Men is zich in het westen toenemend bewust van deze injustice, wil hier iets aan doen, maar doet dit vanuit een rol als reder.
- White saviorism: a symptom of racism & white supremacy which places those in a position of privilege into the role of savior over those who have been historically oppressed and exploited.

Waar liggen kansen en risico’s om internationale gezondheidsverschillen te verkleinen?

- Het regenboogmodel van Dahlgren & whitehead laat zien welke determinanten op persoonlijk, gemeenschappelijk en maatschappelijk niveau gezondheid beïnvloeden.
- Om determinanten (en daarmee gezondheidsuitkomsten) te beïnvloeden moet altijd naar de specifieke situatie gekeken worden.

Welk sustainable development goal is volledig gericht op gezondheid?

Sustainable development goal 3: deze is volledig gericht op de gezondheid.
Probeert gezonde gezondheid en welzijn voor iedereen na te streven.
- Doel 3.8: bereiken van universal health coverage. Is nog niet vanzelfsprekend.

Om doel 3.8 te bereiken wordt met het AAAQ framework gewerkt:

- Availability: gezondheidsvoorzieningen, middelen en diensten moeten in voldoende mate beschikbaar zijn.
- Accessibility: zorgaanbod moet toegankelijk zijn voor iedereen zonder discriminatie.
- Acceptability: zorgaanbod moet respectvol aansluiten bij medisch ethische waarden, culturele verschillen en genderverschillen.
- Quality: zorgaanbod moet aansluiten bij wetenschappelijk en professionele principes en kwaliteitsstandaarden.

Wereldwijd tekorten aan zorgmedewerkers:

Een groot probleem om SDG te halen. Vooral in Afrika en Azie is dit probleem groot, hier is juist hard nodig om SDG te halen. Er wordt wel verwacht dat dit tekort gaat dalen. Een tekort van 15 miljoen in 2020 zal dalen naar een tekort van 5 miljoen in 2030.

Hoe werken we samen om internationale gezondheidsverschillen te verkleinen:

- Volgend op de Millenial Goals wordt tot 2030 internationaal samengewerkt aan 17 Sustainable Development Goals, waarvan doel 3 zich specifiek richt op gezondheid.
- Het AAAQ-model maakt inzichtelijk hoe beschikbaar, toegankelijk, respectvol en kwalitatief goed de gezondheidszorg is.
- Het wereldwijde tekort aan zorgmedewerkers is een bedreiging voor SDG3 en het AAAQ-model.

Wat doet Nederland om Internationale gezondheidsverschillen te verkleinen?

Beleidsnota 2022: ‘Doen waar Nederland goed in is’. Doelen ontwikkelingsbeleid:
- Conflicten en instabiliteit voorkomen
- Armoede en maatschappelijke ongelijkheid verminderen
- HIV en tuberculose wereldwijd uitbannen
- Duurzame groei en klimaatactie wereldwijd bevorderen
- De 17 Sustainable Development Goals bereiken.

De landen waar Nederland direct mee samenwerkt liggen in Saheil?, hoorn van Afrika, midden Oosten, Noord Afrika,

SDG’s in Nederlandse beleid:

- Scoort hoog op:

o Werk
o Onderwijs
o Gezondheid
o Rechtsstaat

- Scoort laag op:

o Klimaatverandering
o Ongelijkheid m/v à wordt wel kleiner.

Wat is een crisis? Ramp? Incident?

Wat is een crisis?

- Een situatie waarin een vitaal belang van de samenleving is aangetast of dreigt te worden aangetast.

Wat is een ramp?

- Een zwaar ongeval of een andere gebeurtenis waarbij het leven en de gezondheid van veel personen, het milieu of grotere materiële belangen in ernstige maten zijn geschaad of worden bedreigd, en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten of organisaties van verschillende disciplines is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.

Wat is een incident?

- Een negatieve, onverwachte en onvoorziene gebeurtenis.

Veiligheid als voorwaarde voor gezondheid.

De zes nationale veiligheidsbelangen. Kunt het naar internationaal trekken:

- Fysieke veiligheid: geraakt door klimaat, infecties, overstromingen etc.
- Economische veiligheid: o.a. beïnvloed door handelskrimp of verstoring van internationale handel. Buitenlandse inmenging bedrijven.
- Ecologische veiligheid: klimaatverandering, biodiversiteitsverlies

Wat is de impact van crises op internationale gezondheidsverschillen?

- Veiligheid is voorwaardelijk voor gezondheid
- Acute gezondheidsbedreigingen zijn internationaal ongelijk verdeeld
De gezondheidsimpact van crises schat men in middels scenario’s

Wat is de impact van planetary health op internationale gezondheidsverschillen?

Veel vormen van veiligheid zijn gelinkt aan de fysieke leefomgeving. Denk aan lucht of drinkwatervervuiling. De UN General Assembly en UN Human Rights Council heeft “right to a clean, healthy, and suistainable environment” uitgewerkt. Het Nederlands college van rechten van mens heeft uitgewerkt wat een schoon, duurzaam leefmilieu moet omvatten:

Wat is planetary health?

Planetary health: beschouwt de gezondheid van de planeet als systeem.
- Public health: gezondheid van bevolking
- Global health: gezondheidsverschillen internationaal
- One health: gezondheid van dieren erbij betrokken
- Planetary health: alles wat leeft op deze planeet erbij betrokken. Gezondheid van planeet als 1 systeem.

Planetaire grenzen - een kettingreactie

Als een grens wordt overschreden kan dit als een soort kettingreactie ook een andere grens aantikken. De grenzen staan dus niet opzich

Tot slot zijn er nieuwe ziektecategoriëren om de mentale impact van klimaatverandering in beeld te brengen:

- Solastalgie: heimwee naar plek die er niet meer is maar waar jij nog bent. Bijv. het bos waar jij graag kwam wat afgebrand is.
- Klimaatrouw
- Eco-angst

Wat is de impact van planetary health op internationale gezondheidsverschillen?

- Een gezonde leefomgeving is een mensenrecht
- Indicatoren voor planetary health zijn de 9 planetaire grenzen
- Klimaatverandering en de (gezondheids)impact daarvan zijn internationaal ongelijk verdeeld.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Blok Geel

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Public Health - Gezondheidsverschillen internationaal

35 belangrijke vragen over Public Health - Gezondheidsverschillen internationaal

Hoe is de wereldbevolking de afgelopen jaren veranderd?

Hoe is de life expectancy veranderd?

Indicator ziektelast – vanuit 3 ziektecategorieën (WHO):

Wat is het verschil tussen de DALY en QALY?

Waar hangt demografische transitie mee samen?

Wat is van belang voor kennis over ziektepatronen wereldwijd?

Hoe heeft ziektelastverschuiving bv in Ghana plaatsgevonden?

Wat zijn de top 10 determinanten van ziektelast?

Wat is triple burden of disease?

Wat is triple burden of malnutrition?

Hoe ontwikkelt de gezondheidssituatie zich wereldwijd?

Wat stuurt deze ontwikkelingen?Thomas McKeown theorie

Thomas McKeown onderbouwde zijn stelling met TBC. Wat liet hij zien:

Als verhoging van de levensstandaard zo belangrijk is voor de gezondheid, welke mechanismen spelen hierbij dan een rol:

Wat is de epidemiologische transitie?

Wat is de demografische transitie?

Manieren om gezondheidsverschillen internationaal te kunnen beïnvloeden: Waar liggen kansen en risico’s om internationale gezondheidsverschillen te verkleinen?Hoe regenboogmodel van Dahlgren & Whitehead gebruiken?

Wat zijn de layers of vulnerability?

Wat is equality-equity-justice?

Wat is white saviorism?

Waar liggen kansen en risico’s om internationale gezondheidsverschillen te verkleinen?

Welk sustainable development goal is volledig gericht op gezondheid?

Om doel 3.8 te bereiken wordt met het AAAQ framework gewerkt:

Wereldwijd tekorten aan zorgmedewerkers:

Hoe werken we samen om internationale gezondheidsverschillen te verkleinen:

Wat doet Nederland om Internationale gezondheidsverschillen te verkleinen?

SDG’s in Nederlandse beleid:

Wat is een crisis? Ramp? Incident?

Veiligheid als voorwaarde voor gezondheid.De zes nationale veiligheidsbelangen. Kunt het naar internationaal trekken:

Wat is de impact van crises op internationale gezondheidsverschillen?

Wat is de impact van planetary health op internationale gezondheidsverschillen?

Wat is planetary health?

Planetaire grenzen - een kettingreactie

Tot slot zijn er nieuwe ziektecategoriëren om de mentale impact van klimaatverandering in beeld te brengen:

Wat is de impact van planetary health op internationale gezondheidsverschillen?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Huisarts - NHG schouderklachten

Blok Geel

Impact / 1/2 Havo/Vwo / deel Basisboek

The Geo 2

Stichting & vereniging : nieuwe stijl

Chemie Overal (6e editie) 3 VWO

Biologie voor jou 4v leeropdrachtenboek deel…

Biologie & verzorging voor jou : biologie en…

Nova Scheikunde 4 VWO/Gymnasium

Newton : natuurkunde voor de bovenbouw.

Vraag en aanbod lesbrief VWO

Stichting en vereniging/lesbrief/VWO

Literatuur : geschiedenis en theorie VWO 2e …

Wat stuurt deze ontwikkelingen?
Thomas McKeown theorie

Manieren om gezondheidsverschillen internationaal te kunnen beïnvloeden: Waar liggen kansen en risico’s om internationale gezondheidsverschillen te verkleinen?

Hoe regenboogmodel van Dahlgren & Whitehead gebruiken?

Veiligheid als voorwaarde voor gezondheid.

De zes nationale veiligheidsbelangen. Kunt het naar internationaal trekken: