Oogheelkunde - Orthoptie

27 belangrijke vragen over Oogheelkunde - Orthoptie

Op welke manier kan een strabismus worden ingedeeld?

  • Latent of manifest strabisum
  • concomitant of incomitant strabismus
  • primair of secundair strabismus

Wat is het verschil tussen een concomitant en incomitant strabismus?

  • o Concomitant strabismus: De scheelzienshoek blijft in alle blikrichtingen gelijk bijvoorbeeld bij een aangeboren esotropie.
  • o Incomitant strabismus: de scheelzienshoek verandert afhankelijk van de blikrichtingen. Het kan ontstaan ten gevolge van:
    • § Uitval van hersenzenuwen (NIII, NIV NVI)
    • § Door een mechanische oorzaak (bijvoorbeeld Graves orbitopathie).

Wat is het verschil tussen een primair of secundair strabismus?

  • o Bij primair strabismus is er geen onderliggende oorzaak.
  • Bij secundair strabismus is er een onderliggende oorzaak bijvoorbeeld strabismus dat ontstaat na een nervus abducens parese of na het ontstaan van trauma waarbij het oog slechtziend is geworden
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Sophie: Sophie is drie maanden oud en komt bij de orthoptist op het spreekuur ivm met strabismus. Wat is juist mbt de lichtreflex?

- De lichtreflexie is naar temporaal ten opzichte van de pupil verschoven in het linkeroog. Sophie heeft een esotropie van haar linkeroog.

De orthoptist beoordeelt de oogstand van Joost. Wat ziet deze orthoptist?

- Een rechte oogstand. Er is een symmetrische lichtreflexie. Door de brede neusbrug van deze jongen, lijkt het alsof hij een manifest strabismus heeft, maar dit is niet het geval. Deze vorm van strabismus wordt ook wel pseudo-strabismus genoemd. Bij de covertest zal de orthoptist geen instelbeweging waarnemen.

Dhr. Janssen is bekend met Graves orbitopathie. Wat is zijn oogstand in primaire stand?

- Een hypotropie van zijn linkeroog. De lichtreflex is naar superior verschoven. In het rechteroog staat de lichtreflex centraal in het midden, dus dat oog staat recht.

Freek is zes jaar. Hij kan recht kijken, maar bij staren ziet zijn moeder zijn oog ‘wegdraaien’. Zij weet niet om welk oog het gaat. Wat is juist?

- Freek heeft een exoTROPIE van zijn linker oog.
- Bij een exoFORIE is er sprake van een latente vorm van scheelzien, de oogstand is dan in het dagelijks leven recht (symmetrische lichtreflexen). Alleen bij verstoring van de fusie komt het manifeste scheelzien naar voren.

Omdat Freek zes jaar is heeft hij kans op ambylopie. Als dit het geval is, moet eerst de ambylopiebehandeling gedaan. Als de visus van beide ogen gelijk is, kan de oogstand gecorrigeerd worden door middel van een strabismusoperatie afhankelijk van de scheelzienshoek. Een strabismusoperatie vindt plaats in dagbehandeling onder algehel narcose aan één of beide ogen. Er kunnen tijdens de operatie één of meerdere spieren geopereerd worden. Een strabismusoperatie kan op alle leeftijden plaatsvinden. De meest voorkomende operaties zijn:

  • Recessie
  • Resectie

Orthoptische onderzoeken: Bij het orthoptisch onderzoek wordt eerst een anamnese afgenomen en wordt onder andere gevraagd:

- Hoelang de klacht bestaat
- Of de klacht continu aanwezig is en consistent is
- Bij scheelzien welk oog in welke richting scheel staat.

Waar let je op bij de lichtreflex of Hirschberg test?

Om een rechte oogstand van strabismus te onderscheiden, wordt er gekeken naar de cornea lichtreflex. Bij een rechte oogstand staan de lichtreflexen symmetrisch in de pupillen. Bij asymmetrische lichtreflexen is er sprake van scheelzien.
De mate van scheelzien kan geschat worden. Daarvoor de volgende markeringen gebruikt:
  • - Op de rand van de pupil: 15 graden
  • - Halverwege iris: 30 graden
  • - Op de limbus cornea: 45 graden 

Wat is het doel van de cover of afdektest?

Het doel van deze test is om te kijken of er manifest en/of latent scheelzien aanwezig is.

Wat zie je bij de covertest bij manifest scheelzien?

Bij manifest scheelzien zijn de oogassen niet op hetzelfde punt gericht. Het oog staat naar binnen (esotropie) of het oog staat naar buiten (exotropie).
Bij de covertest fixeert de patiënt op een lampje. Eerst wordt het rechteroog afgedekt en kijkt de orthoptist of er een intstelbeweging plaatsvindt van het linkeroog. Daarna wordt het linkeroog afgedekt en kijkt de orthoptist naar de instelbeweging van het rechteroog.
Als er een instelbeweging aanwezig is, is er sprake van manifest scheelzien. De lichtreflex is in dit geval niet symmetrisch

Wat zie je bij de covertest bij latent scheelzien?


Bij latent scheelzien zijn de ogen op hetzelfde punt gericht wanneer beide ogen open zijn. De ogen staan recht. Wanneer één oog afgedekt wordt neemt het oog achter de hand de afwijkende rustpositie in. De oogstand naar binnen wordt nu esoforie genoemd en de oogstand naar buiten exoforie. Een onderliggende vorm van scheelzien is zichtbaar, als je de samenwerking tussen de ogen verbreekt.

Wat kan met de alternerende covertest worden onderzocht?

Met de alternerende covertest onderzoeken we of er een latente vorm van scheelzien aanwezig is. Op de lichtreflex is een rechte oogstand zichtbaar. Bij de alternerende covertest wordt de samenwerking tussen de ogen verbroken door het rechter- en linkeroog alternerend af te dekken (bijvoorbeeld door een hand). Het oog dat afgedekt is, kan dan een afwijkende stand aannemen en als het andere oog wordt afgedekt ontstaat er een herstelbeweging van dat oog.

Hoeveel en welke blikrichtingen zijn er?

- Onder, boven, links, rechts, vooruit, linksboven, rechtsboven, linksonder, rechtsonder

Wat is skiascopie of autorefractie? Wat is hiervoor nodig?

Het bepalen van refractieawijkingen.
Bij kinderen worden de ogen gedruppeld met druppels die cycloplegie veroorzaken (cyclopentolaat) zodat de accommodatie wordt uitgeschakeld. Op deze manier kan de maximale refractieafwijking gemeten worden.

Wat is subjectieve refractie?

Bij subjectieve refractie worden corrigerende glazen voor het oog geplaatst zonder dat de accommodatie verlamd is en wordt aan de patiënt gevraagd of het zien beter wordt met een glaasje. Dit gebeurt volgens een bepaald protocol, totdat de patiënt geen verbetering meer bemerkt.

Casus:
Nicky is drie jaar en heeft rechts een hangend ooglid. Zij komt bij de oogarts/orthoptist op het spreekuur. Waar moet je opletten?

- Dat ze mogelijk een deprivate-amblyopie ontwikkelt.
- Echter niet alle kinderen met een hangend ooglid (=ptosis) ontwikkelen een amblyopie. Dit is afhankelijk van de mate waarin de pupil bedekt wordt. Sommige kinderen nemen een torticollis aan om met beide ogen te blijven kijken. Zij zullen op die manier minder snel een amblyopie ontwikkelen.

Wat is de behandeling van een amblyopie?

- Amblyopie kan behandeld worden door het goede oog een aantal uren per dag af te plakken met een occlusiepleister, waardoor het amblyope oog gedwongen wordt te kijken (bij refractieamblyopie samen met een brilcorrectie).
- Deze behandeling dient voor het 7e jaar gestart te worden en geeft een beter resultaat naarmate op een jongere leeftijd gestart wordt. Na voltooiing van de visuele ontwikkeling, rond het 10e jaar, is behandeling van amblyopie niet meer mogelijk. Niet tijdig ontdekte amblyopie kan ertoe leiden dat het oog slechtziend blijft.

Bas:
Door zijn hoofd te kantelen zorgt hij ervoor dat beide ogen met elkaar kunnen samenwerken zodat hij diepte kan zien. Zonder deze hoofdhouding heeft hij last van dubbelzien en kan hij diepte niet goed inschatten. Omdat zijn oogstand recht is met deze hoofdhouding ontwikkelt hij geen amblyopie.

Waar is hier sprake van?

Bij uitval van de N. IV (nervus trochlearis) zie je vaak een torticollis, een kanteling naar de niet aangedane zijde.
  • - De M. obliquus superior OD wordt niet goed aangestuurd.
  • - De werking van de m. obliquus superior is ‘depressie’, ‘abductie’ en ‘incyclo’. Als deze oogspier zijn werk niet goed doet, zie je een esotropie, hypertropie en een excyclo in de primaire stand.

Oorzaken van een N. IV parese zijn:

- Aangeboren of verworven
- Hoofdletsel/ongeval
- Suikerziekte
- Hoge bloeddruk
- MS
- Zelden RIP
Indien een N. IV parese verworven is, moet patiënt doorverwezen worden naar een neuroloog of internist. Daarnaast wordt altijd eerst een half jaar gewacht of er spontaan herstel optreedt, voordat de patiënt eventueel chirurgisch behandeld wordt.


Dhr Bos:
Plotseling ontstane dubbelbeelden. Het valt op dat het linkeroog niet meer zo goed open gaat de laatste dagen (ptosis). Waar is hier sprake van?

- Heeft uitval van N.III. Deze stuurt onder andere de n. levator palpebrae aan.



De spieren die nu nog wel aangestuurd worden zijn de:
- M. rectus lateralis (aangestuurd door de n. VI)

- M. obliquus superior (door de N. IV)


Het orthoptisc onderzoek laat een incomitant strabismus zien. Welke oogstand zie je in primaire stand bij dhr. Bos?

- Een exotropie en hypotropie OS
- Het linkeroog is aangedaan. Alleen de m. rectus lateralis en de m. obliquus superior doen het nog. Het oog wordt dus naar buiten en omlaag getrokken.

Wat is je beleid bij meneer Bos?

  • - Het is belangrijk dat patiënten met plotseling verworven strabismus onderzocht worden door een neuroloog.
  • - N. III parese is meestal verworven, zelden congenitaal. Oorzaken zijn:
    • o Suikerziekte
    • o Hoge bloeddruk
    • o Ongeval
    • o Virale infecties
    • o Aneurysma
    • o Zelden RIP

Willemien:
Willemien is 30 jaar en komt via de neuroloog bij de orthoptist op het spreekuur ivm dubbelbeelden op afstand sinds één week.
Patiënte is bekend met diabetes. Op een MRI werden geen afwijkingen gevonden. Bij orthoptisch onderzoek zien we een N. VI parese van het linkeroog.
Wat is je beleid op dit moment?

  • - Er is een parese van de N. VI, dat wil zeggen dat de spier niet goed geïnnerveerd wordt door de N. abducens. Dit kun je niet verbeteren door de oogspier sterk te maken met oogspieroefeningen.
  • - Een parese van de N. VI bij diabetes kan spontaan herstellen. Je wacht minimaal 6 maanden voordat je chirurgisch ingrijpt. In de tussentijd kan de patiënte voorzien worden van occlusiepleisters of een prismabril om de dubbelbeelden te onderdrukken.

Wat zijn de oorzaken van verworven n. VI parese op jeugdige en volwassen leeftijd?

Jeugdige leeftijd:
- Geboorte trauma
- Virale infectie
- Hydrocephalus


Volwassenen:
- Suikerziekte
- Hoge bloeddruk
- Virale infectie
- RIP

Wat moet gebeuren indien een N.VI parese verworven is?

Indien een N. VI parese verworven is moet patiënt doorverwezen worden naar een neuroloog of internist. Daarnaast moet je altijd eerst een half jaar wachten of spontaan herstel optreed, voordat je de patiënt chirurgisch gaat behandelen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo