Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van De functies van ritueel | C. Menken-Bekius

• 1 Het nut van rituelen

  Dit is een preview. Er zijn 2 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat bedoelt Mooren (1989) met het primaire en secundaire referentiekader van een beroepsgroep?

  Een pastor ontleent zijn eerste referentiekader aan de theologie en zal daar legitimatiegronden moeten vinden voor het handelen in en met rituelen. Voor een psycholoog komt het theoretische kader uit de (toegepaste) psychologie. 

• Een therapeut zoekt dus naar het nut van een ritueel. Een geestelijk verzorger naar wat het ritueel bijdraagt aan het zoeken naar de waarheid. Hoe zijn beide aspecten te verenigen?

  'Nuttig' en 'gericht op de (een) waarheid' zijn termen die volgens Menken-Bekius verwijzen naar verschillende aspecten van rituelen, waarop verschillende manieren, al naar gelang de beroepsgroep en de eigen rolopvatting , professioneel mee gewerkt kan worden. Beide begrippen horen bij elkaar.

• Rond welke polen zijn alle functies van rituelen omheen te clusteren, en welke functieclusters horen daarbij?

  a. Het individu - de psychohygiënische functie;

  b. De groep - de sociale functie;

  c. Het symbolische betekenissysteem - de noëtische functie.

  Deze drie polen beïnvloeden en bepalen elkaar voortdurend als de drie punten van een driehoek. Dit noemt Menken-Bekius de functiedriehoek.

• 1.2 De functiedriehoek van ritueel en het professionele handelen

• Op welke functielijnen zijn psychotherapeuten en pastors actief in rituelen?

  De psychotherapeut zal zich vooral richten op de lijn A-B (individu - groep), dus met de sociale en de psychohygiënische functie van ritueel, rekening houdend met het symbolische betekenissysteem van de cliënt maar daarin terughoudend (tenzij het systeem ziekmakend is en de cliënt deze dimensie in de therapie ter sprake wil brengen). De pastor vertegenwoordigt in rol en persoon de C-pool, dus de noëtische functie van ritueel.

• 2 De sociale functie

• Waar kun je aan denken bij de sociale functie van rituelen?

  Rituelen begeleiden de mens van de wieg tot het graf bij de positie (status) die hij bekleedt in de samenleving. Te denken valt aan geboorterituelen, cruciale levensovergangen (gespeend worden, schoolleeftijd, puberteit, adolescentie, hofmakerij, huwelijk, entree in het arbeidsproces en afscheid daarvan, enzovoort). 

  Ook: de omgang tussen hoger- en lagergeplaatste personen met behulp van rituele vormen (protocollen), die het beide partijen mogelijk maakt met behoud van de eigen positie en zonder gezichtsverlies met elkaar om te gaan.

• 2.1 De theorie van E. Durkheim

• Wat zijn de basisprincipes van de theorie van E. Durkheim, voor zover die betrekking hebben op rituelen? (in The Elementary Forms of the Religious Life).

  Durkheim brengt onderscheid aan tussen een profane (de wereld van alledag, gewoonte en sleur) en een sacrale wereld (de wereld van het overkoepelende geheel waarin het individu zich verbonden weet met andere individuen in allerlei samenlevingsverbanden, gerepresenteerd door symbolen en symbolische handelingen (rituelen)).

  Rituelen zijn te beschouwen als iconen van de georganiseerde samenleving en krijgen hun uitleg in de mythen en gedeelde normen en waarden van die samenleving. 

• Welk causaal verband ziet Durkheim tussen het zingevingssysteem en de sociale werkelijkheid?

  Volgens hem genereert de sociale werkelijkheid eerst het zingevingssysteem waardoor men zich vervolgens laat leiden. Durkheim noemt een dergelijk overkoepelend systeem 'religie', ook als er geen sprake is van een fundering in de aanname van een bovennatuurlijke werkelijkheid.

• Wat is Durkheim's definitie van religie?

  Religion is a unified system of beliefs and practices relative to sacred things, that is to say, things set apart and forbidden.

  Volgens Durkheim zal geen enkele samenleving zonder religie en rituelen kunnen bestaan, omdat hierin het individu niet alleen de normen en waarden (rollen) van de samenleving krijgt ingeprent en ingeoefend, maar ook omdat hij daarin ervaart dat hij onderdeel is van een groter sociaal verband en dus zijn leven niet zinloos is.

• Welke drie componenten bevat Durkheims theorie over rituelen samengevat?

  1. Het is een causale theorie omtrent de wijze waarop door middel van rituelen 'religieuze' (=sociaal-culturele symbolische) collectieve voorstellingen en gevoelens worden voortgebracht, versterkt en vernieuwd.

  2. De theorie verschaft een bepaalde interpretatie van deze voorstellingen en praktijken, die gericht is op het opsporen van de sociale verhoudingen binnen een samenleving (functionalistisch).

  3. De theorie heeft betrekking op de consequenties van religieuze voorstellingen en ethische praktijken. De individuen worden door de opvoering van rituelen in hun 'sociale natuur' versterkt. Daardoor vernieuwt de groep haar eenheid en haar gevoelens van sociale cohesie.

• 2.2 De sociaal-integratieve functie

  Dit is een preview. Er zijn 2 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2.2
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat behelst de sociaal-integratieve functie van rituelen?

  Rituelen kunnen in positieve of negatieve zin effectief worden aangewend om de integratie van individuen in groepen en de cohesie van de groepsleden onderling te bevorderen.