Handhaving : inleiding

11 belangrijke vragen over Handhaving : inleiding

Wat zijn de belangrijkste vormen van bestuurlijke herstelsancties?

  • De last onder bestuursdwang (art. 5:21 - 5:31c Awb;
  • De last onder dwangsom (art. 5:31 - 5:39 Awb)

Van den Boom koos er in de casus voor om een verzoek in te dienen tot oplegging van een bestuurlijke sanctie aan zijn buurman Pluis. Welke andere wegen stonden eventueel voor hem open om in rechte op te treden tegen de illegale kippenren van zijn buurman?

1) Als Van den Boom schade zou lijden door de illegale kippenren, zou er sprake kunnen zijn van een onrechtmatige daad (art. 6:162 BW) van Pluis ten opzichte van Van den Boom.
Van den Boom zou kunnen proberen een onrechtmatige daadsactie te starten tegen de (ex-)wethouder (privaatrecht);
(2) Het bouwen van een kippenren zonder omgevingsvergunning om te bouwen is een strafbaar feit (vgl. art. 1a onderdeel 2o Wet op de Economische delicten (WED)). Van den Boom zou dus ook een klacht kunnen indienen tegen Pluis bij het Openbaar Ministerie (strafrecht).

Doordat de aannemer erg onzorgvuldig te werk in gegaan bij het afbreken van de kippenren, heeft hij – zoals blijkt uit de casus – veel schade veroorzaakt. Pluis ziet zich geconfronteerd met een schadepost van € 25.000. Bij welke rechter kan Pluis nu een schadeclaim indienen?


Pluis kan een vordering instellen bij de civiele rechter op grond van onrechtmatige (overheids)daad in de zin van artikel 6:162 BW. De schade vloeit namelijk voort uit een feitelijke handeling (de (feitelijke) toepassing van bestuursdwang) die een onrechtmatige daad oplevert.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Peter Gillis:
In casu is er sprake van een 'rekening van een kwart miljoen', omdat Peter Gillis zich niet houdt aan zijn vergunningen en het bestemmingsplan (met name huisvesting van illegale migranten). Houdt deze rekening volgens u verband met de oplegging van een bestuurlijke sanctie?

  • Ja, deze rekening houdt verband met de oplegging van een bestuursrechtelijke sanctie.
  • Meer precies gaat het om een last onder dwangsom en het verbeuren van een dwangsom als Gillis niet binnen een bepaalde termijn ervoor zorgt dat de bewoning van recreatiewoningen door arbeidsmigranten wordt beëindigd.
  • Uit het gesprek tussen de presentatoren blijkt dat ‘er meerdere waarschuwingen zijn geweest’ die Gillis genegeerd heeft.
  • Juridisch gezien: er is een last onder dwangsom opgelegd, Gillis heeft daar niet binnen de gestelde termijn aan voldaan en nu is de last onder dwangsom verbeurd.

De presentatoren spreken ook over een boete van de gemeente Peel en Maas. Is hier volgens u inderdaad sprake van de oplegging van een (bestuurlijke) boete?

  • Hier is geen sprake van een (bestuurlijke) boete, maar van de oplegging van een last onder dwangsom.
  • Omdat Gillis niet (tijdig) aan de last heeft voldaan, verbeurt hij nu de dwangsom van € 250.000. Zie ook het antwoord op vraagonderdeel a en d.

Wat wordt verstaan onder ‘preventieve handhaving’?
Onder welke omstandigheden is preventieve handhaving toegestaan?

  • Preventieve handhaving betekent dat al wordt overgegaan tot oplegging van een last onder dwangsom, een last onder bestuursdwang of de feitelijke toepassing van bestuursdwang voordat het tot een overtreding van het bij of krachtens wettelijk voorschrift gestelde is gekomen.
  • Het preventief opleggen van een last onder bestuursdwang of een last onder dwangsom is op grond van artikel 5:7 Awb alleen mogelijk zodra het gevaar van de overtreding klaarblijkelijk dreigt.
  • Als het gaat om het preventief toepassen van bestuursdwang geldt in de regel als aanvullende eis dat overtreding naar verwachting zal leiden tot ernstige schade (denk bijvoorbeeld aan ernstige milieuverontreiniging).

Wat kan een bestuursorgaan doen in het geval van een "dreigende overtreding"?

In het geval van een dreigende overtreding kan een bestuursorgaan ingevolge:
Artikel 5:7 Awb
Een herstelsanctie kan worden opgelegd zodra het gevaar voor de overtreding klaarblijkelijk dreigt.

Is het opleggen van een last onder dwangsom in beginsel enkel mogelijk in gevallen waarin ook bestuursdwang kan worden toegepast?

Artikel 5:32 lid 1 Awb
Een bestuursorgaan dat bevoegd is een last onder bestuursdwang op te leggen, kan in plaats daarvan aan de overtreder een last onder dwangsom opleggen.

Wat is een bestuurlijke boete? Geef een voorbeeld van een bestuurlijke boete.

Een bestuurlijke boete is een door een bestuursorgaan opgelegde sanctie die beoogt leed toe te voegen door het creëren van een onvoorwaardelijke verplichting tot betaling van een geldsom (zie artikel 5:40 lid 1 Awb, gelezen in samenhang met artikel 5:2 lid 1 onder a en c Awb).
  • Een voorbeeld van een bestuurlijke boetebevoegdheid treffen we bijvoorbeeld aan in artikel 19a Wav. Op grond van die bepaling kan een bestuurlijke boete worden opgelegd als artikel 2 van de Wav wordt overtreden.

Wat is de definitie van een bestuurlijke boete?

Artikel 5:40 lid 1 Awb
Onder bestuurlijke boete wordt verstaan: de bestraffende sanctie, inhoudende een onvoorwaardelijke verplichting tot betaling van een geldsom.

Wanneer is intrekking van een begunstigende beschikkingte kwalificeren als een sanctie?

De intrekking van een begunstigende beschikking (denk bijvoorbeeld aan de intrekking van een horeca-exploitatievergunning) is alleen te kwalificeren als een sanctie wanneer de intrekking plaatsvindt als reactie op een overtreding. Vervolgens kan deze sanctie dan bestraffend van aard zijn of een herstelkarakter hebben.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo