Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Geschiedenis van de Oudheid

• 1 Methodologische inleiding

• 1.1 Bronnen

  Dit is een preview. Er zijn 2 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1.1
  Laat hier meer flashcards zien

• taalfamilies van het Oude Nabije Oosten

  Sumerisch
  

  • taal van de oorspr. bevolking van Zuid-Mesopotamië, geschreven in spijkerschift
    

  
  Hamito-Semitische taalfamilie
  

  • o.a. Egyptisch, Akkadisch (spijkerschrift), Eblaïtisch (Noord-Syrië), Urartees (Armenië), Arabisch en Hebreeuws (alfabetisch)
    

  
  Indo-Europese talen
  

  • o.a. lineair B, Vedisch en Sanskriet (India), Hettitisch, Perzisch, Armeens, Latijn, Keltisch, Germaans
    

• verschil tussen lineair A en Lineair B

  Lineair A
  

  • is geen Grieks
    
  • afkomstig uit Kreta, nog niet ontcijferd
    

  
  Lineair B = een oudere vorm van Grieks (Myceense beschaving)
                    = lettergrepenschrift

• geschreven (primaire) bronnen van de Oudheid

  inscripties/epigrafisch materiaal
  
       = teksten die gegraveerd of gegrift zijn op hard materiaal 
  

  • zeer rijke bron voor het klassieke Griekenland, de hellenistische wereld en het Romeinse Keizerrijk
    

  • zeer diverse teksten (boodschappenlijstjes, wetten, grafschriften, grensstenen,...)
    

  
  papyrusteksten, perkament, hout, bamboe
  

  • zeer vergankelijk materiaal, dus zeer zeldzaam voor de Oudheid (enkel geconserveerd in woestijncondities in Egypte)
    

  
  numismatiek
  

  • bestudeert munten en hun opschriften
    

• 1.2 Materiële grondslagen

  Dit is een preview. Er zijn 13 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1.2
  Laat hier meer flashcards zien

• "ecologische antropologie" zonder determinisme

  • Enkele factoren zijn van belang voor het verloop van de geschiedenis, vb. bodemgesteldheid en klimaat, demografie,...
    

  • De geschiedenis wordt hierdoor niet "bepaald" - een bepaald klimaat of een bepaalde bevolkingsdichtheid moet niet leiden tot een bepaald historisch resultaat - maar deze materiële factoren bepalen wel wat mogelijk is en wat niet en beïnvloeden menselijk gedrag, doordat groepen mensen zich gaan aanpassen aan het ecosysteem waarin ze leven. 
    

  
  Dus : verschillende klimaat- en vegetatiezones brengen verschillend ingerichte samenlevingen voort,
  vb. sedentaire landbouwers aan de randen van het Euraziatische continent en veeteeltnomaden in het centrum van het continent

• einde van de 4de ijstijd + gevolgen

  10 000 v.C.
  - grenzen tussen klimaat- en vegetatiezones schoven op naar het noorden        en kwamen verder uit elkaar te liggen
  
  = geleidelijk proces, verandering op zeer lange termijn, maar ook                    
      schommelingen van korte duur, vb. "Romeinse zomer" (150 n.C.)
  
  > landijs ging smelten en de zeespiegel steeg

• Waar en wanneer is de landbouw ontstaan?

  • aan de randen van het Euraziatische continent in de Vruchtbare Halvemaan (Zuidoost-Turkije, Noord-Syrië, Irak en Palestina)
    

  • 8000 v.C. : einde van een langdurig domesticatieproces van een aantal planten en dieren (tarwe en gerst, schapen en geiten)

• Noem enkele factoren waardoor het landschap ingrijpend kan veranderen.

  klimatologische factoren,
  

  • einde 4de ijstijd
    

  
  geologische factoren,
  

  • erosie
  • sedimentatie
  • aardbevingen (evt. vloedgolven)
  • vulkanisme, vb. Thera (2de mill. v.C.), Vesuvius (79 n.C.)
    

• Bracht de landbouw veel op in de Oudheid? Waren de opbrengsten voldoende?

  geen overvloed, door :
  

  1. demografische groei
  2. beperkte mogelijkheden van de landbouw (> lage opbrengsten)
     

  
  in theorie voldoende (1 ha om één mond te voeden)
  
  
  maar : 
  

  • de werkelijkheid was uiterst divers, vb. irrigatiegebieden als Mesopotamië en Egypte hadden grotere opbrengsten

• Wat was het belang van de veeteelt in de Oudheid?

  • verschilde van streek tot streek , maar in alle sedentaire culturen was veeteelt altijd een aanvulling op het basisvoedselpakket van de akkerbouw
    

  
  dus :
  
  de veestapel had over het algemeen een secundaire betekenis (runderen werden gebruikt als trekdier, schapen en geiten leverden melk en kaas op)

• Welke factoren kunnen aanzetten tot maatschappelijke veranderingen?

  • exogene stimuli
    

  
  = ideeën en invloeden van buitenaf (door het verplaatsen van goederen en informatie, oorlogvoering en migratie)
  
  

  • endogene stimuli
    

  
  vb. demografische verandering, inventie (zelfstandig nieuwe ideeën ontwikkelen)