Startpagina / Samenvattingen / NLT van gogh onder de loep / pigmenten-organisch-verf

Kleur en verkleuring

Q: Hoe wordt een lakpigment gemaakt en wie ontdekte het?

Maken van lakpigmenten: - Pigment adsorberen aan oplosbare witte vaste stof. - Reactie tussen kaliumaluin en KOH. Ontdekker: - George Field in 1804 ; ontdekt bij Engelse kleurenmolen.

Q: Wat zijn de kenmerken van eosine als lakpigment?

Eosine: - Synthetische kleurstof. - Eerste keer gesynthetiseerd in 1873 . - Bestaat uit verbinding van koolstof, waterstof en broom.

Q: Geef voorbeelden van materiaal met vrije en zonder vrije elektronen in organische pigmenten.

Grafiet: - Absorbeert veel golflengten, dus zwart. Diamant: - Absorbeert geen zichtbare golflengten, daarom kleurloos.

Q: Wat zijn chromofoorgroepen en hun rol in kleursystemen?

Chromofoorgroepen: - Bevatten kleurdragende groep in molecuul. - Absorberen licht. - Geëntwineerd systeem leidt tot kleurvariatie.

41 belangrijke vragen over Kleur en verkleuring

Wat zijn de stappen voor het maken van een olieverf met pigment?

Breng een beetje verf aan op stukjes schilderdoek.
Leg één stuk 2 weken onder een UV-lamp.
Pak het andere stuk in aluminiumfolie en leg het op een donkere plek.
Bewaar de zelfgemaakte verf in een tubetje.

Wat zijn enkele kenmerken en toepassingen van olieverf?

Olieverf werd gebruikt door Rembrandt en Van Gogh.
Hiermee kan men zowel transparant als dekkend schilderen.
Je kunt dunne of zichtbare strijklagen maken.
Het droogt langzaam en biedt manipulatiemogelijkheden.

Hoe werden kleurstoffen traditioneel gebruikt en wat zijn hun eigenschappen?

Kleurstoffen komen vaak uit organische bronnen en lossen op in water.
Geschikt voor het kleuren van kleding.
Hergroei en fixatie op textielen is vaak zwak.
Indigo gebruikt voor het kleuren van spijkerbroeken.

Wat zijn pigmenten en waar worden ze in de natuur aangetroffen?

Pigmenten geven kleur aan dieren, planten en stenen (organisch en anorganisch)
Elk pigment heeft een specifieke kleur.
Ze ontstaan meestal door de aanwezigheid van pigmenten.

Wat zijn organische pigmenten en hun kenmerken?

Afkomstig van planten/dieren.
Veel gebruikt in verleden.

Koolstofverbindingen.
Voor- en nadelen.

Hoe wordt een lakpigment gemaakt en wie ontdekte het?

Maken van lakpigmenten:
- Pigment adsorberen aan oplosbare witte vaste stof.
- Reactie tussen kaliumaluin en KOH.
Ontdekker:
- George Field in 1804; ontdekt bij Engelse kleurenmolen.

Wat zijn de kenmerken van eosine als lakpigment?

Eosine:
- Synthetische kleurstof.
- Eerste keer gesynthetiseerd in 1873.
- Bestaat uit verbinding van koolstof, waterstof en broom.

Hoe beïnvloeden geëntwineerde systemen kleur in organische pigmenten?

Geëntwineerde systemen:
- Bevatten dubbele bindingen.
- Elektronenparen absorberen elektromagnetische straling.
- Regelmatig systeem bepaalt kleur.
- Vrije elektronen onthullen kleur zoals in grafiet.

Geef voorbeelden van materiaal met vrije en zonder vrije elektronen in organische pigmenten.

Grafiet:
- Absorbeert veel golflengten, dus zwart.
Diamant:
- Absorbeert geen zichtbare golflengten, daarom kleurloos.

Wat zijn chromofoorgroepen en hun rol in kleursystemen?

Chromofoorgroepen:
- Bevatten kleurdragende groep in molecuul.
- Absorberen licht.
- Geëntwineerd systeem leidt tot kleurvariatie.

Wat zijn de kenmerken van chromofoor- en auxochrome groepen?

Chromofoor groepen:
- Bevatten meervoudige bindingen
- Dienen als elektronenpaaracceptor
- Voorbeelden: >C=O, -COOH, -NO₂
Auxochrome groepen:
- Bevatten vrije elektronenparen
- Dienen als elektronenpaardonor
- Voorbeelden: -OH, -NH₂

Hoe beïnvloeden anorganische pigmenten de kleur?

Anorganische pigmenten bevatten metalen uit het d-blok
Kleur ontstaat door:
- Kleur overdracht van lading (redoxreactie)
- Voorbeeld: Pruisisch blauw
- Complexe verbindingen vormen
- Metalen zoals ijzer (Fe³⁺ en Fe²⁺)

Wat zijn de verschillen tussen een kleurstof en een pigment?

Kleurstof is oplosbaar in het medium.
Pigment is niet oplosbaar en vormt een suspensie.

Wat is het verschil tussen gelokaliseerde en gedelokaliseerde elektronen?

Gelokaliseerde elektronen zijn gebonden aan één atoombinding.
Gedelokaliseerde elektronen zijn verspreid over meerdere atomen.

Welke chemische groepen zorgen voor de kleur van organische pigmenten?

- Chromofoorgroepen binnen de moleculaire structuur.

Wat zijn de verschillen tussen een chromofoor groep en een auxochroom groep?

Chromofoor zorgt voor kleurabsorptie.
Auxochroom versterkt de absorptie door plantkoppeling.

Welke delen van het molecuul zorgt voor de absorptie van zichtbaar licht?

Chromofoor zorgt voor absorptie.
Auxochroom versterkt absorptie.

Cochenille is een rode kleurstof, welk deel van het spectrum wordt dan geabsorbeerd?

- Groen deel van het lichtspectrum wordt geabsorbeerd.

Wat is het verschil tussen organische en anorganische pigmenten?

Organische pigmenten zijn koolstofgebaseerd.
Anorganische pigmenten zijn mineraalgebaseerd.

Wat zorgt ervoor dat anorganische pigmenten gekleurd zijn? Geef twee factoren.

Energiniveauverschillen binnen moleculen.
Liganduitwisseling beïnvloedt kleur.

Welke bindmiddelen worden gebruikt voor verschillende soorten verf?

Tempera: Eigeel
Olieverf: Lijnolie
Aquarel: Arabische gom
Acryl: Synthetische polymeer

Wat is de functie van een bindmiddel in verf?

Beschermt pigmentkorrels
Laat korrels makkelijk glijden
Voorkomt samenkleven zonder olie
Droogt tot poederige verflaag

Hoe werkt een oplosmiddel in verf?

Verdunt de verf
Maakt verf beter verwerkbaar
Verdamping na droging
Terpentijn vaak gebruikt

Wat zijn de verschillen tussen gebruik van terpentijn en lijnolie bij olieverf?

Terpentijn: Droogt sneller, minder verdamping
Lijnolie: Meer vet, tragere verdamping

Wat zijn de vier functies van het bindmiddel?

Bindmiddel: Houdt pigmenten samen.
Brengt verf aan: Helpt met aanbrengen op het oppervlak.
Bescherming: Beschermt verflaag tegen schade.
Glans: Voegt glans en diepte toe aan de verf.

Hoe komt het dat een magere verfflaag gaat scheuren als je deze op een vette verflage aanbrengt?

Scheuren: Vette verf droogt langzamer dan magere verf.
Spanning: Lagere laag wordt minder flexibel terwijl bovenlaag sneller krimpt.
Resultaat: Spanningen leiden tot scheuren in de verf.

Wat is ei-tempera en hoe werkt een emulgator daarin?

Ei-tempera: een emulsie van niet mengbare vloeistoffen, verfmedium gebruikt sinds de middeleeuwen
Emulgator: stof die helpt bij mengen van water en olie.
Emulgator heeft polaire (waterhoudend) en apolaire (waterafstotend) delen.
Eigeel als natuurlijke emulgator.

Hoe werkt het droogproces van tempera?

Verdamping van water.
Eiwitten denatureren en lossen niet meer op in water.
Verzadigde vetten veranderen chemisch.
Azijn soms toegevoegd tegen bederf.

Hoe werden kleuren in de middeleeuwen gemengd?

Mengtechniek met beperkt aantal pigmenten.
Gebruik van een houten "palet" met duimgat.
Kleuren aangebracht in kleine dotjes.
Van Gogh gebruikte palet voor favoriete kleuren.

Wat weten we over verkleuring in Van Gogh's schilderij 'De slaapkamer'?

Verf is opgebouwd, kleur kan veranderen.
Schilderijen in musea zien er nu anders uit dan origineel.
Kleuren veranderen door processen.
Twee versies van 'De slaapkamer' zijn verschillend.
Gereconstrueerde versie versus originele schilderij.

Welke rol speelt licht en zuurstof in de verkleuring van verf?

Sommige pigmenten verbleken door licht en zuurstof.
Organisch rood ontkleurt, oranje en groen verbleken.
Donkerkleurige natuurlijke pigmenten zijn gevoelig voor UV-straling.
Chemische structuren kunnen veranderen, absorptie van licht vermindert.

Hoe beïnvloedt de veroudering van de bovenste vernislaag de kleur van verf?

Veroudering van de vernislaag veroorzaakt verkleuring.
Vernis beschermt tegen zuurstof door oxidatie.
Organische moleculen absorberen UV-straling.
Vernis wordt onzichtbaar, pigmenten oxideren met meerdere bindingen.

Welke omgevingsfactoren kunnen invloed hebben op de toestand van schilderijen?

Vervuiling: Roetdeeltjes veroorzaken donkere film en verflaagafbraak.
Gassen: NH₃, SO₂, NO kunnen kleurverandering door verzuring veroorzaken.
Zwavelhoudende stoffen: Reageren met pigmenten, bleken kleuren.
Hitte: Beïnvloedt kleuronderzoek, kleuren kunnen vervagen.
Bindmiddel: Veranderingsprocessen zoals oxidatie beïnvloeden kleur.
Grondlaag: Invloed op verfhechting en kleureffecten.

Wat gebeurt er met een blauwe kleur wanneer er een vernislaag overheen komt?

De kleur kan veranderen door verkleuringen in vernis.
Vernislagen kunnen rode pigmenten bevatten die met blauw combineren.
Resultaat is een parasviolette kleur, niet meer de originele blauw.

Waarom komen de beschreven kleuren niet overeen met de huidige kleuren van het schilderij?

Door verkleuring van verf en veroudering.
Van Gogh gebruikte complementaire kleurensets.
Verkleuring leidt tot instabiliteit in kleurenbalans, dus huidige kleuren geen representatie van origineel.

Hoe hebben onderzoekers de oorspronkelijke kleuren van "De slaapkamer" gereconstrueerd?

Digitale reconstructie met kennis van pigmentveranderingen.
Gebruikte rode pigment en geraniumlak als voorbeeld.
Combinaties veranderen, bieden inzicht in oorspronkelijke kleuren.

Waarom lijken de Zonnebloemen van Van Gogh te verwelken?

Onderzoek toont aan dat chromogeel veroorzaakt dat geel bruin kleurt.
Van Gogh schreef over 'verwelken als bloemen'.
Chromogeel pigment degradeert van Cr⁶⁺ naar Cr³⁺.
CrO₃ neemt UV-straling op, vormt Cr₂O₃·2H₂O.
Reactie met Pb en zuurstof vormt PbO₂.

Waarom wordt chromogeel minder helder?

Tijdens de reductiereactie degradeert Cr⁶⁺ naar Cr³⁺.
CrO₂ wordt blootgesteld aan UV-straling.
Laag chromoxide ontstaat en verliest helderheid.
Resulteerde in Viridiaan groen pigment.

Wat zijn de uitdagingen bij restauratie van schilderijen?

Bepaling authenticiteit en datering schilderij.
Begrip technieken oude meesters.
Identificatie gebruikte pigmenten.
Onderzoek naar vergeelde vernis en kleurverandering.

Wat kun je doen om te voorkomen dat een schilderij in een museum verder verkleurt?

Gebruik van UV-filters op verlichting.
Behoud optimale temperaturen en vochtigheid.
Beperk direct zonlicht.
Regelmatige controle en onderhoud.
Gebruik beschermende lakken waar nodig.

Waarom moet alles wat een restaurator doet ongedaan gemaakt kunnen worden?

Bescherming van het originele werk is cruciaal.
Toekomstige technieken kunnen herstel verbeteren.
Minimaliseren van schade.
Behouden van authenticiteit.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

NLT van gogh onder de loep

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding