Prenatale en biologische ontwikkeling
18 belangrijke vragen over Prenatale en biologische ontwikkeling
DNA bezit info over groei en functioneren van het organisme. Binnen de interactie tussen de invloed van genen en de omgeving op onze ontwikkeling zijn er drie punten. Welke zijn dit en leg uit.
2. Fenotype: expressies die te zien zijn (observeerbaar van het genotype (fysieke kenmerken van het gedrag)
3. Omgeving (ook prenataal: voor de geboorte)
Fysieke en sociale prenatale omgeving. Alles wat buiten het individu ligt.
De genen en de omgeving hebben interactie en dat beinvloed onze ontwikkeling. Een factor hierbij is het fenotype Wat is het Endofenotype?
Bij de genetische en omgevingsfactoren factoren die de ontwikkeling beïnvloeden is er een cyclus van vijf punten:
1. Genotype ouders --> overgebracht naar genotype kind
2. Genotype kind --> overgebracht naar fenotype kind
Benoem de overige drie punten (leg uit)
- observeerbaar gedrag uit de omgeving en wat daarvan het fenotype/gedrag van het kind beïnvloedt.
- fenotype ouders heeft invloed op fenotype kind
4. Fenotype kind --> overgebracht naar omgeving kind
Gedrag van kind heeft invloed op de omgeving van het kind
5. Omgeving van kind --> overgebracht naar genotype kind
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
DNA heeft eiwitten (histonen) om zich heen - strak gewikkeld
Leg uit welke rol variabiliteit heeft bij DNA? 2
- tijdens de verdeling kunnen de delen (segmenten) van chromosomenparen wisselen.
Welke rol heeft mutatie bij DNA? 2
--> soms een voordeel: kan individu meer krachtig maken/sneller herstellen (resilient). Dus meer genetisch geschikt.
Dus: vanwege de omgeving kan er een mutatie in het gen ontstaan en dit kan de overlevingskans van iemand vergroten of verkleinen.
23e paar zijn de geslachtschromosomen. Wat kun je hier over zeggen? 2 bv. Tijdens de deling
- Tijdens de delen van de geslachtschromosoomparen bepaalt de mannelijke gesl. chromosoom wat het geslacht van het kind wordt (Je krijgt altijd een X van moeder en een X of Y van vader)
Genen --> overdracht fenotype
Wat doen regulerende genen?
wanneer functioneren ze niet?
Regulerende genen functioneren niet in isolatie/ niet alleen. Kettingreactie van genen die aan of uit staan (meerdere patronen reactie).
bv. Gen A (regulerend gen) zorgt voor expressie Gen B
bv. Gen dat codeert voor licht gaat aan als in je in de zon staat.
Genexpressie: patronenen.
Alellen zijn verschillende vormen van een gen dat dezelfde kenmerk heeft. Bv. Allel voor oogkleur (bruin, groen, blauw).
Wat kun je zeggen over geslachtsgeralteerde erfelijke stoornissen/ ziektes? 2
Wat zijn polygene eigenschappen?
Moeder drager van res. ziek gen --> zoon (mogelijk ziek, want Y van vader zit weinig info op)
Zoon kan ook gezond zijn, ligt aan welke X (dominant/res.) hij van moeder krijgt.
-------
verschillende combi's van meerdere genen die coderen voor een bepaald fenotype.
Bij welke twee factoren hoort PKU (erfelijke stofwisselingsziekte) let uit.
- gendefect op chromosoom 12
- fenylalaline kan niet worden gemetaboliseerd )opmzetten in stofwisseling) --> hoopt zich op
--> leidt tot problemen hersenontwikkeling
Maar: als iemand weinig fenylanine consumeert, is er een normale hersenontwikkeling en geen beperking. Anders is dit er wel
Dus dieet (omgeving) heeft interactie met hersentonwikkeling (fenotype)
Welke twee punten zijn belangrijk bij de invloed omgeving
--> op genotype leg uit
Leg alleen Epigenetica uit
(je genotype kan veranderen)
interactie omgeving en genen (aangeboren).
bv. Stress kan de werking van genen en hun expressie veranderen
- omgevingsfactoren --> kunnen coderende eiwitten blokkeren --> genexpressie vindt niet plaats
In de prenatale omgeving kunnen er teratogenen voorkomen. Leg dit uit. 2
Als de moeder tijdens de zwangerschap in aanraking komt met een teratogenen (schadelijke stoffen) kunnen deze schadelijk of zelfs dodelijk zijn voor het kind
Wat kun je zeggen over de gevoelige periode in de prenatale omgeving? (denk aan een sudoku)
- ontwikkeling baby is het snelst in deze periode en baby is erg kwetsbaar voor negatieve invloeden uit omgeving
Een voorbeeld van een teratogeen is het medicijn Thalidomide waarbij baby's met een beperking werden geboren. Andere voorbeelden zijn: antidepressiva, opioïden (pijnstillers), roken, alcohol welke rol speelt sumulatieve effecten en dosis-afhankelijkheid hier een rol.
combineren van teratogenen is schadelijk bv. Drugs en alcohol
Op welke manier heeft stress (omgeving moeder) invloed op de ontwikkeling van de ongeboren baby? 3
Cortisol hormoon heeft invloed op de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de hersenen van de foetes.
stress beïnvloedt de HPA-as (hypothalamus-hypofyse-bijnier-as. Zorgt voor afgifte hormonen en dus ook de ontwikkeling van de baby
Uit welke vier delen is een neuron/zenuwcel opgebouwd?
2. Celkern (DNA-info zodat de zenuwcel kan functioneren)
3. Dendrieten: vertakkingen die aan het cellichaam zitten.
4. Axonen.
Zenuwcellen/neuronen. Noem de functie van dendrieten en axonen.
Dendrieten: vertakkingen dan aan het cellichaam zitten.
- ontvangen info van andere cellen
- geleiden deze info --> via elektri. impulsen --> naar cellichaam
van cellichaam af:
Axonen:
- geleiden elektr. impulsen van cellichaam af.
--> naar de overdragende zenuwcel (transmitting neuron).
Hoe communiceren cellen met zenuwcellen/neuronen met elkaar?
- ruimte tussen axonen en dendrieten
--> Zo worden elektrische impulsen en neurotansmitters (chemicaliën) afgegeven.
Wat is de functie van gliacellen?
Wat zijn de insnoeringen van Ranvier?
bij een tragere overdracht is er een verlies in mototische fucntie (beweging)
--> kleine spleetjes in de myleineschede. Elektr. impuls gaat sprongsgewijs van axon --> naar overdragende zenuwcel. (zorgt voor snelle overdracht).
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden















