Startpagina / Samenvattingen / Pesten en Klasdynamiek / pesten-plagen-kenmerken

De vele gezichten van pesten

6 belangrijke vragen over De vele gezichten van pesten

Wanneer is er sprake van pesten? 3 kenmerken en een definitie

wanneer:

Er sprake is van een negatieve bedoeling/intentie.
De negatieve handelingen structureel/herhalend zijn. Ze zijn steeds tegen dezelfde persoon gericht;
Er is sprake van machtsongelijkheid. Pesters zijn fysiek of sociaal sterker. Ze staan bijvoorbeeld hoger in de groepshiërarchie of hebben meer medestanders dan de gepeste.

Pesten is dus intentioneel gedrag dat een andere persoon herhaaldelijk schade toebrengt binnen de context van machtsongelijkheid.
Het is meer dan een incident tussen twee leerlingen: het is een sociaal proces dat zich vaak afspeelt binnen de bredere groepsdynamiek

Waarom is het in de praktijk niet altijd eenvoudig om het verschil tussen plagen en pesten te herkennen?

Plagen kan omslaan in gedrag dat voor het slachtoffer wél kwetsend is en kan dan ook negatieve gevolgen hebben

Kenmerken verbaal pesten

Door middel van woorden: schelden, vernederen, beledigen of kleineren. Hoewel er geen fysieke schade zichtbaar is, kan de impact net zo groot zijn als bij fysiek geweld. Verbaal pesten ondermijnt het zelfvertrouwen en vergroot gevoelens van schaamte en onzekerheid.
Verbaal pesten is daarnaast vaak moeilijker te signaleren, zeker wanneer het plaatsvindt buiten het zicht van volwassenen of wordt gebracht als grap of zogenaamd plagen. Juist doordat het subtiel kan zijn, kan het lange tijd onopgemerkt blijven, terwijl de psychologische schade zich opstapelt.

Kenmerken relationeel pesten

het manipuleren van sociale relaties om iemand opzettelijk te kwetsen of buiten te sluiten. Het richt zich vaak op de sociale positie en reputatie van het slachtoffer. Pesters gebruiken bij deze vorm van pesten vaak sociale invloed en groepsdruk, waardoor anderen minder snel geneigd zijn om in te grijpen. Slachtoffers kunnen het gevoel krijgen dat ze zich ‘aanstellen’. Het komt evenveel bij jongens als meisjes voor.

Veel voorkomende uitingsvorm van relationeel pesten

Sociale uitsluiting: het slachtoffer wordt dan genegeerd, geneutraliseerd of actief uit de groep geweerd.

Waarom is het moeilijk om de volledige diepte van het pestgedrag te doorgronden?

De verschillende vormen van pesten zijn zelden strikt van elkaar te scheiden. Zeker omdat de meest zichtbare gedragingen (zoals duwen of schreeuwen) niet altijd de kern van het probleem blootleggen. Het is daarom belangrijk om alert te zijn op herhaling, groepsprocessen en subtiele veranderingen in gedrag of sociale verhoudingen. Door signalen in samenhang te bekijken en ook minder zichtbare gedragingen serieus te nemen, ontstaat een vollediger beeld van wat er speelt in de groep.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Pesten en Klasdynamiek

Bekijk samenvatting