Pijnmedicatie - Opioide pijnstillinges

21 belangrijke vragen over Pijnmedicatie - Opioide pijnstillinges

Is de werking van opiaten voorspelbaar tussen patient(groepen)?

Nee, de werking en bijwerking wisselt, ivm wisselende affiniteit van het middel voor de receptor van die patient

Hoe werkt codeine en hoe sterk is het effect? Wat zijn eventuele bijwerkingen? En hoe wordt het praktisch gezien voorgeschreven?

Werking: lage affiniteit voor de opiodreceptoren. Daarnaast zet bij CYP2D6 10% om in echte morfine, maar 10% van de patientenpopulatie doet dit niet.
Effect: 1/10e van morfine

Bijwerking
- Sterk obstiperend effect

Praktijk: weinig voorgeschreven ivm wisselend effect, zwak effect en sterke bijwerking.

Hoe werkt tramadol en hoe sterk is het effect? Wat zijn eventuele bijwerkingen? En hoe wordt het in de praktijk voorgeschreven?

Werking: (relatief zwakke) affiniteit voor de opiode reeptorene met enige selectieve voorkeur voor de mu-receptor, daarnaast noradrenaline en serotonine heropname remmer
Effect: zwak analgetisch effect

Bijwerkingen & Praktijk
- Afhankelijkheid
- Centrale bijwerkingen (nausea en vertigo, soms delier, m.n bij ouderen)

Praktijk: ivm zwak effect en hevige bijwerkingen sla je tramadol liever over, een low dose opiate heeft de voorkeur. Ivm afhankelijkheid schrijf kort en intermitterend voor.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke opiaten kunne afhankelijkheid geven? Welke risicofactoren zijn er? Waarop moet je letten met je beleid?

Alle opiaten kunnen afhankelijkheid geven (fysiek en psychisch), maar tramadol en snelwerkende (bvb fentanyl in neussoray of lolly vorm) staan erom bekend

Risico factoren zijn:
- Middelenmisbruik in de vg (alcohol, roken of drugs)
- Snelwerkende opiaten

Let op:
- Direct stoppen geeft onttrekkingverschijnselen
- Kortwerkende preparaten mag alleen bij pijn door kanker gegeven worden, niet bij benigne aandoeningen
- Na ontslag post-OK alleen genoeg opiaten mee geven voor de tijd waarin pijn nog verwacht wordt. Wil de pt daarna meer? Dan moet je onderzoeken of er spraken is van een complicatie, afhankelijkheid of een ander probleem.

Welke bijwerkingen kunnen opiaten geven?

1. Obstipatie
2. Ademdepressie
3. Afhankelijkheid
4. Huid: jeuk
5. Centraal: delier, sedatie, ademhalingremming, miosis

Op welke receptor grijpt morfine aan?
- GABA-receptor
- Muscarine-receptor
- Beta-receptor
- Deltareceptor
- Kappa-receptor
- Mu-receptor

Mu, Kappa en delta: morfine grijpt namelijk op vrijwel alle opioide receptoren aan.

Het effect van morfine is vooral toe te schrijven aan de bezetting van de mu-receptor

Stelling: oxycontin is een langwerkende vorm van morfine

Onjuist: oxycontin is een vorm van oxycodon

Oxycodon en morfine zijn niet hetzelfde, maar wel allebei opiaten

Hoe werkt fetanyl en hoe sterk is het effect? Wat zijn eventuele bijwerkingen? En hoe wordt het in de praktijk voorgeschreven?

Werking: sterk selectieve affiniteit voor de mu-receptor
Effect: aanzienlijk sterker analgetisch effect dan morfine

Bijwerkingen:
Het werkt sterk en kan alleen in kortwerkende toedieningsvorm gebruikt worden, dit maakt dat het een hoog risico voor afhankelijkheid heeft

Praktijk: doordat het sterk lipofiel is, kan het transdermaal, nasaal of buccaal/oromucosaal voorgeschreven worden.

Welke eigenschap maakt dat fentanyl in transdermale vorm toegediend kan worden?

Sterk lipofiel

Wat is de indicatie voor verschillende vormen van fentanyl? Hoeveel krig je binnen?

Pleister: geef bij stabiele opioid behoefte i.c.m slik-/braakproblemen. Gereguleerde afgifte 12 microgram/uur.

Zuigtablet/lolly: deze werkt snel en kort. De indicatie is dan ook slecht voorspelbare, hevige doorbraakpijnen. 25% wordt geabsorbeerd

Neusspray: cave: afhankelijkheid, misschien niet in eigen beheer geven??

Stelling: elke toedieningsvorm van fentanyl kent zijn eigen farmacokinetiek.

Nasaal:
- Tmax 12-20 minuten
- T1/2  3-4 uur

Transdermaal
- Inwerktijd 6-12 uur, actief voor 72 uur
- T1/2 17 uur

Wat zijn risicofactoren voor ademdepressies bij het starten van een opiaat? Wat doe je als er spraken is van een ademdepressie?

- COPD
- Benzodiazepine (oxazepam) gebruik

Naloxon geven

Hoe leidt het gebruik van opiaten tot ademdepressies?

Ademhalingsfrequentie neemt af
De diepte neemt af
En er kan bronchoconstrictie plaatsvinden

Je patient met chronische respiratoire insufficientie door COPD krijgt morfine en begint bradypneu en hypoxisch te worden. Wat is er aan de hand? Wat doe je en waar moet je beducht op zijn?

Er is sprake van een ademhalingsdepressie. Je geeft naloxone om te couperen.

Je moet beseffen dat een chronisch insufficiente patient afhankelijk is van diens lage pO2 om te blijven ademen (want de patient is al chronisch hypercapnisch door alveolaire hypoventilatie, dus de hoge pCO2 zal hen niet prikkelen). Je moet dus niet te veel extra zuurstof aanbieden, dat kan ten nadele vand e respiratoire drive gaan.

Wat zijn de afkapwaarden voor chronisch respiratoir insufficiente COPD- patienten ?

Een pO2    van <8 kPa
Een pCO2 van >6 kPa

Hoe veroorzaken opiaten obstipatie?

Toename van de tonus van het gladde spierweefsel
Afname van de motiliteit van het gladde spierweefsel

Welke gastrointestinale klachten kunnen opiaten geven?

- Misselijkheid, braken
- Obstipatie
- Galstseenkolieken door constrictie vd sfincter van Oddi

Je patient heeft de maximale dosis paracetamol en nog steeds pijn. Zijn eGFR is 40. Wat is je volgende stap?

NSAIDs kunnen nierfalen verergeren ivm de remming van prostaglandines die de renale perfusie normaal bevorderen. Geef dus niet.

Bij nierfunctiestoornissen kan het actieve metaboliet van morfine gaan stapelene (morphine-6-glucuronide). Wees dus voorzichtig en monitor de patient.

Met welke medicatie hebben opiaten interacties?

1. Groter risico op obstipatie

- Ondansetron
- Ca-kanaalblokkers, (verapamil)
- TCA's (amitriptyline)
- Anticholinergemedicatie, (oxybutynine)
- Diuretica (furosemide)

2. Groter risico op ademdepressie
- Benzodiazepines (oxazepam)

Wat schrijf je altijd ook voor als je een opiaat voorschrijft?

Zo mogelijk stap 1/2 van de WHO pijnladder: paracetamol en/of een NSAID.

Laxantia
1. Ontlasting zacht maken
- Movicolon (macrogol)
- Lactulose
- MgOH (cave: bijwerkingen)
2. Darm prikkelen
- Bisacodyl
3. Klysma bij lage prop
- Fosfaatklysma

Waar moet je op beducht zijn bij MgOH?

- Interacties
            - Antibiotica: tetracycline, cerfuroxim, chinolonen
            - ijzer en bisfosfanaten
            - digoxine
- Hypermagnesemie bij nierinsufficientie

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo