Pijnmedicatie - Opioide pijnstillinges
21 belangrijke vragen over Pijnmedicatie - Opioide pijnstillinges
Is de werking van opiaten voorspelbaar tussen patient(groepen)?
Hoe werkt codeine en hoe sterk is het effect? Wat zijn eventuele bijwerkingen? En hoe wordt het praktisch gezien voorgeschreven?
Effect: 1/10e van morfine
Bijwerking
- Sterk obstiperend effect
Praktijk: weinig voorgeschreven ivm wisselend effect, zwak effect en sterke bijwerking.
Hoe werkt tramadol en hoe sterk is het effect? Wat zijn eventuele bijwerkingen? En hoe wordt het in de praktijk voorgeschreven?
Effect: zwak analgetisch effect
Bijwerkingen & Praktijk
- Afhankelijkheid
- Centrale bijwerkingen (nausea en vertigo, soms delier, m.n bij ouderen)
Praktijk: ivm zwak effect en hevige bijwerkingen sla je tramadol liever over, een low dose opiate heeft de voorkeur. Ivm afhankelijkheid schrijf kort en intermitterend voor.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Welke opiaten kunne afhankelijkheid geven? Welke risicofactoren zijn er? Waarop moet je letten met je beleid?
Risico factoren zijn:
- Middelenmisbruik in de vg (alcohol, roken of drugs)
- Snelwerkende opiaten
Let op:
- Direct stoppen geeft onttrekkingverschijnselen
- Kortwerkende preparaten mag alleen bij pijn door kanker gegeven worden, niet bij benigne aandoeningen
- Na ontslag post-OK alleen genoeg opiaten mee geven voor de tijd waarin pijn nog verwacht wordt. Wil de pt daarna meer? Dan moet je onderzoeken of er spraken is van een complicatie, afhankelijkheid of een ander probleem.
Welke bijwerkingen kunnen opiaten geven?
2. Ademdepressie
3. Afhankelijkheid
4. Huid: jeuk
5. Centraal: delier, sedatie, ademhalingremming, miosis
Op welke receptor grijpt morfine aan?
- GABA-receptor
- Muscarine-receptor
- Beta-receptor
- Deltareceptor
- Kappa-receptor
- Mu-receptor
Het effect van morfine is vooral toe te schrijven aan de bezetting van de mu-receptor
Stelling: oxycontin is een langwerkende vorm van morfine
Oxycodon en morfine zijn niet hetzelfde, maar wel allebei opiaten
Hoe werkt fetanyl en hoe sterk is het effect? Wat zijn eventuele bijwerkingen? En hoe wordt het in de praktijk voorgeschreven?
Effect: aanzienlijk sterker analgetisch effect dan morfine
Bijwerkingen:
Het werkt sterk en kan alleen in kortwerkende toedieningsvorm gebruikt worden, dit maakt dat het een hoog risico voor afhankelijkheid heeft
Praktijk: doordat het sterk lipofiel is, kan het transdermaal, nasaal of buccaal/oromucosaal voorgeschreven worden.
Welke eigenschap maakt dat fentanyl in transdermale vorm toegediend kan worden?
Wat is de indicatie voor verschillende vormen van fentanyl? Hoeveel krig je binnen?
Zuigtablet/lolly: deze werkt snel en kort. De indicatie is dan ook slecht voorspelbare, hevige doorbraakpijnen. 25% wordt geabsorbeerd
Neusspray: cave: afhankelijkheid, misschien niet in eigen beheer geven??
Stelling: elke toedieningsvorm van fentanyl kent zijn eigen farmacokinetiek.
- Tmax 12-20 minuten
- T1/2 3-4 uur
Transdermaal
- Inwerktijd 6-12 uur, actief voor 72 uur
- T1/2 17 uur
Wat zijn risicofactoren voor ademdepressies bij het starten van een opiaat? Wat doe je als er spraken is van een ademdepressie?
- Benzodiazepine (oxazepam) gebruik
Naloxon geven
Hoe leidt het gebruik van opiaten tot ademdepressies?
De diepte neemt af
En er kan bronchoconstrictie plaatsvinden
Je patient met chronische respiratoire insufficientie door COPD krijgt morfine en begint bradypneu en hypoxisch te worden. Wat is er aan de hand? Wat doe je en waar moet je beducht op zijn?
Je moet beseffen dat een chronisch insufficiente patient afhankelijk is van diens lage pO2 om te blijven ademen (want de patient is al chronisch hypercapnisch door alveolaire hypoventilatie, dus de hoge pCO2 zal hen niet prikkelen). Je moet dus niet te veel extra zuurstof aanbieden, dat kan ten nadele vand e respiratoire drive gaan.
Wat zijn de afkapwaarden voor chronisch respiratoir insufficiente COPD- patienten ?
Een pCO2 van >6 kPa
Hoe veroorzaken opiaten obstipatie?
Afname van de motiliteit van het gladde spierweefsel
Welke gastrointestinale klachten kunnen opiaten geven?
- Obstipatie
- Galstseenkolieken door constrictie vd sfincter van Oddi
Je patient heeft de maximale dosis paracetamol en nog steeds pijn. Zijn eGFR is 40. Wat is je volgende stap?
Bij nierfunctiestoornissen kan het actieve metaboliet van morfine gaan stapelene (morphine-6-glucuronide). Wees dus voorzichtig en monitor de patient.
Met welke medicatie hebben opiaten interacties?
- Ondansetron
- Ca-kanaalblokkers, (verapamil)
- TCA's (amitriptyline)
- Anticholinergemedicatie, (oxybutynine)
- Diuretica (furosemide)
2. Groter risico op ademdepressie
- Benzodiazepines (oxazepam)
Wat schrijf je altijd ook voor als je een opiaat voorschrijft?
Laxantia
1. Ontlasting zacht maken
- Movicolon (macrogol)
- Lactulose
- MgOH (cave: bijwerkingen)
2. Darm prikkelen
- Bisacodyl
3. Klysma bij lage prop
- Fosfaatklysma
Waar moet je op beducht zijn bij MgOH?
- Antibiotica: tetracycline, cerfuroxim, chinolonen
- ijzer en bisfosfanaten
- digoxine
- Hypermagnesemie bij nierinsufficientie
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden















