Startpagina / Samenvattingen / inleiding strafrecht / openbaarheid-beginselen-vervolgen

Vervolging en onderzoek ter terechtzitting

Q: Wat zijn vervolgingsbeletselen en welke vormen bestaan er?

Vervolgingsbeletselen zijn wettelijke redenen waardoor de OvJ niet mag vervolgen , ook al is er een strafbaar feit vastgesteld. Enkele belangrijke beletselen zijn: Gebrek aan rechtsmacht : NL strafwet is niet van toepassing (art. 2–8d Sr). Leeftijd : jonger dan 12 jaar → niet vervolgbaar (art. 486 Sv). Verjaring : na verloop van tijd vervalt het vervolgingsrecht (art. 70 Sr). Overlijden verdachte : vervolging vervalt automatisch (art. 69 Sr). Klachtdelict : vereist aangifte door slachtoffer (bijv. art. 266 Sr). Immuniteit overheid : bijv. Nederlandse Staat is immuun (art. 51 Sr, Volkelarrest). Ne bis in idem : geen vervolging voor hetzelfde feit na onherroepelijk vonnis (art. 68 Sr).

Q: Wat zijn de beginselen van een goede procesorde en hoe beperken die de vervolgingsbevoegdheid van de OvJ?

De beginselen van een goede procesorde vormen ongeschreven normen waaraan de vervolgingsbeslissing van de OvJ moet voldoen (HR 1981). Ze kunnen ertoe leiden dat de OvJ niet (meer) mag vervolgen , ook al zijn er geen formele vervolgingsbeletselen. Belangrijke beginselen zijn: Gelijkheidsbeginsel : gelijke gevallen moeten gelijk worden behandeld. Vertrouwensbeginsel : als de overheid bij de verdachte gerechtvaardigd vertrouwen heeft gewekt (bijv. mededeling dat niet vervolgd wordt), moet zij zich daaraan houden.

Q: Wat houdt openbaarheid in het strafproces in en welke vormen kent het?

Openbaarheid van het strafproces (art. 121 Grondwet) houdt in dat het publiek toegang heeft tot de rechtszitting. Er zijn twee vormen: Externe openbaarheid : Publiek (bijv. familie, slachtoffers, studenten) mag zitting bijwonen. Rechter kan publiek uitsluiten bij zwaarwegende redenen (art. 269 Sv). De einduitspraak is altijd openbaar (art. 362 Sv). Interne openbaarheid : Alle procesdeelnemers (zoals de verdediging) moeten volledige inzage hebben in het dossier. Als stukken niet zijn gedeeld met de verdachte/raadsman, kan zitting worden uitgesteld.

4 belangrijke vragen over Vervolging en onderzoek ter terechtzitting

Wat houdt de vervolgingsvrijheid van de OvJ in en wat is het opportuniteitsbeginsel?

Volgens art. 167 lid 2 Sv kan van vervolging worden afgezien op gronden van algemeen belang. Het uitgangspunt is: niet vervolgen, tenzij het algemeen belang dat vereist.
Het opportuniteitsbeginsel houdt in dat de OvJ altijd op beleidsmatige gronden beoordeelt of vervolging wenselijk is — het OM mag dus niet willekeurig handelen.
Als de OvJ besluit niet te vervolgen, heet dat een sepot:

Technisch sepot: onvoldoende bewijs, zoals alleen één getuige (art. 342 lid 2 Sv).
Beleidssepot: vervolging is wel mogelijk, maar niet wenselijk in het maatschappelijk belang.

Wat zijn vervolgingsbeletselen en welke vormen bestaan er?

Vervolgingsbeletselen zijn wettelijke redenen waardoor de OvJ niet mag vervolgen, ook al is er een strafbaar feit vastgesteld. Enkele belangrijke beletselen zijn:

Gebrek aan rechtsmacht: NL strafwet is niet van toepassing (art. 2–8d Sr).
Leeftijd: jonger dan 12 jaar → niet vervolgbaar (art. 486 Sv).
Verjaring: na verloop van tijd vervalt het vervolgingsrecht (art. 70 Sr).
Overlijden verdachte: vervolging vervalt automatisch (art. 69 Sr).
Klachtdelict: vereist aangifte door slachtoffer (bijv. art. 266 Sr).
Immuniteit overheid: bijv. Nederlandse Staat is immuun (art. 51 Sr, Volkelarrest).
Ne bis in idem: geen vervolging voor hetzelfde feit na onherroepelijk vonnis (art. 68 Sr).

Wat zijn de beginselen van een goede procesorde en hoe beperken die de vervolgingsbevoegdheid van de OvJ?

De beginselen van een goede procesorde vormen ongeschreven normen waaraan de vervolgingsbeslissing van de OvJ moet voldoen (HR 1981). Ze kunnen ertoe leiden dat de OvJ niet (meer) mag vervolgen, ook al zijn er geen formele vervolgingsbeletselen. Belangrijke beginselen zijn:

Gelijkheidsbeginsel: gelijke gevallen moeten gelijk worden behandeld.
Vertrouwensbeginsel: als de overheid bij de verdachte gerechtvaardigd vertrouwen heeft gewekt (bijv. mededeling dat niet vervolgd wordt), moet zij zich daaraan houden.

Wat houdt openbaarheid in het strafproces in en welke vormen kent het?

Openbaarheid van het strafproces (art. 121 Grondwet) houdt in dat het publiek toegang heeft tot de rechtszitting. Er zijn twee vormen:

Externe openbaarheid:
- Publiek (bijv. familie, slachtoffers, studenten) mag zitting bijwonen.
- Rechter kan publiek uitsluiten bij zwaarwegende redenen (art. 269 Sv).
- De einduitspraak is altijd openbaar (art. 362 Sv).
Interne openbaarheid:
- Alle procesdeelnemers (zoals de verdediging) moeten volledige inzage hebben in het dossier.
- Als stukken niet zijn gedeeld met de verdachte/raadsman, kan zitting worden uitgesteld.